چالش های تامین و مصرف قراضه فولادی جهان
گزارش تحلیلی و مستند درباره بازار جهانی مواد اولیه فولاد
استفاده از قراضه های فولادی در تولید فولاد خام یکی از شاخص های مهم پایداری صنایع فولاد جهان به شمار می آید. از مزایای اصلی به کار گیری قراضه فولاد در تولید فولاد، کاهش چشم گیر میزان مصرف انرژی ویژه و انتشار ویژه گاز گلخانه ای(co2) است.
ماهنامه پردارش: منافع تولید فولاد با شارژ صد در صد قراضه فولاد در مقایسه با تولید فولاد از سنگ اهن را میتوان به شرح ذیل خلاصه کرد.
مصرف آب به میزان ۴۰ درصد کاهش می یابد.
آلودگی هوا به میزان ۸۵ درصد کاهش پیدا می کند.
میزان مصرف انرژی، ۷۵ درصد کاهش می یابد.
مصرف کربن به میزان ۹۵ درصد کاهش می یابد.
ضمنـا استفاده از قراضه در تولید فولاد منجر به صرفه جویی منابع طبیعی می گردد. بازای هر تن فولاد تولیدی ۱۳۰۰ کیلوگرم سنگ اهن، ۷۰۰ کیلوگرم زغال سنگ و ۶۰ کیلوگرم سنگ اهک دست نخورده باقی می ماند.
شایان ذکر است امروزه بیش از ۳۵/۹ درصد فولاد خام جهان با قراضه فولادی بدست می آید. در کشور ایران به دلیل عدم دسترسی به قراضه فولادی کافی در کوره های قوس الکتریکی، آهن اسفنجی جایگزین قراضه فولادی می شود.
شایان ذکر است در سال ۲۰۱۸ ، ایران از نظر تولید آهن اسفنجی بر پایه گاز طبیعی با تولید بیش از ۲۵/۷ میلیون تن در جهان در رده اول ایستاده است.
در سال گذشته در شرکت فولاد آرسلور میتال، ۲۸/۶ میلیون تن قراضه فولاد بازیافت شده است لذا از انتشار۳۷/۲ میلیون تن گاز (co2 ) جلوگیری گردیده است
تولید و مصرف قراضه در صنایع فولاد
در صنایع فولاد ۳ نوع قراضه فولادی تحت عنوان درون کارگاهی، پائین دستی و جمع آوری شده مورد استفاده قرار می گیرد.
در شکل (۱) کلاسه بندی قراضه فولادی به نمایش در آمده است. آمارهای سال ۲۰۱۸ نشان می دهد که بازار قراضه فولاد تحت تأثیر رکوردهای جدید تولید فولاد خام جهان قرار گرفته است .
بعد از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۹ و بهبود شرایط تولید فولاد طی سال های ۲۰۱۰-۲۰۱۷ میزان تولید فولاد خام دنیا در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال ۲۰۱۷ به میزان ۴/۶ درصد افزایش یافته است. به غیر از ایران و ترکیه، در کلیه کشورهای تولید کننده اصلی فولاد ، نرخ افزایش تولید تک رقمی بوده است.
بالاترین نرخ افزایش تولید را کشور ویتنام با ۲۳/۳ درصد داشته است. افزایش بالای تولید آسیا و شمال آمریکا ناشی از تقاضای زیاد به محصولات فولادی بوده است. با نگاهی به وضعیت کشورهای اصلی مصرف کننده قراضه فولاد، آمارهای انجمن آهن و فولاد بین المللی تأیید می نماید که میزان تولید فولاد خام کشور چین در سال ۲۰۱۸، با افزایش ۶/۶ درصد نسبت به سال ۲۰۱۷ به ۹۲۸/۳ میلیون تن رسیده است.
در حالی که سهم این کشور در تولید فولاد خام جهان از۴۹/۲ درصد در سال ۲۰۱۷ به ۵۱/۳ درصد در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است. در شکل (۲) روند تولید فولاد خام و سهم کشور چین در این تولید مشاهده می گردد. میزان تولید فولاد خام کشور ژاپن با ۰/۳ درصد کاهش نسبت به سال قبل به ۱۰۴/۳ میلیون تن رسیده است.
در اتحادیه اروپا با ۰/۳ درصد کاهش، تولید فولاد خام به ۱۶۸/۱ میلیون تن رسیده و در کشور هند نیز با ۴/۹ درصد رشد، ۱۰۶/۵ میلیون تن فولاد خام حاصل شده است.
در سال قبل در ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا ۹۳/۸۱۲ میلیون تن قراضه فولادی مصرف شده است. در جدول (۱) روند مصرف، صادرات و واردات قراضه اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸ به نمایش درآمده است.
میزان تولید فولاد خام کشورهای روسیه و ترکیه به ترتیب ۷۱/۷ و ۳۷/۳ میلیون تن به ثبت رسیده است. میزان رشد تولید فولاد کشور روسیه نسبت به سال ۲۰۱۷ به ترتیب ۰/۳ درصد بوده است. طبق برآوردهای کلی، میزان مصرف قراضه در صنایع فولاد جهان در سال گذشته بیش از ۶۷۵ میلیون تن بوده است که نسبت به سال ۲۰۱۷، ۷/۱ درصد افزایش یافته است.
میزان مصرف قراضه در اتحادیه اروپا، آمریکا و چین به ترتیب ۹۳،۸۱۲،۶۰،۱ و۱۸۷/۷ میلیون تن گزارش شده است. نرخ افزایش مصرف قراضه در کشورهای آمریکا و چین در مقایسه با سال ۲۰۱۷ به ترتیب ۲/۲ و ۲۷ درصد گزارش شده است.
میزان مصرف قراضه فولادی در فولادسازی های ژاپن ۳۶/۵ میلیون تن بوده است. در سال گذشته سهم فرآیند کوره قوس الکتریکی در تولید فولاد خام ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا،چین و آمریکا به ترتیب ۱۳،۴۱،۵ و ۶۸/۴ درصد بوده است.
سهم فرایند کوره قوس الکتریکی در کشورهای ژاپن، کره جنوبی و روسیه نیز به ترتیب ۳۳،۴،۲۵ و ۳۰/۸ درصد گزارش شده است. سهم فرایند تولید کوره قوس الکتریکی در تولید فولاد خام ترکیه ۶۹/۱ درصد به ثبت رسیده است.
در جداول (۲) تا (۸) روند تولید فولاد، مصرف قراضه و سهم فرآیندهای تولید فولادسازی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، آمریکا، چین، ژاپن، کره جنوبی، روسیه و ترکیه نشان داده شده است.
دلیل اصلی مصرف بالای قراضه در اتحادیه اروپا، آمریکا و ترکیه، رشد تولید فولاد در کوره های قوس الکتریکی با شارژ ۱۰۰ درصد قراضه فولادی میباشد.
در سال گذشته میزان تولید فولاد خام جهان به روش کوره قوس الکتریکی ۵۲۴/۲ میلیون تن (۲۹/۲ درصد کل فولاد خام جهان) به ثبت رسیده است. سهم فرآیند تولید فولاد خام جهان به روش کنورتور اکسیژنی نیز ۱۲۶۶/۷ میلیون تن (۷۰/۴ درصد) گزارش شده است.
روند تولید فولاد جهان به روش کوره قوس الکتریکی و کنورتور اکسیژنی به ترتیب در جدول (۹) مشاهده می گردد. کل مواد آهن دار ورودی فولادسازی های جهان بالغ بر ۱۹۸۰ میلیون تن برآورد شده است.
مطابق آمارهای ارائه شده در سال ۲۰۱۸ میزان مصرف قراضه در فولادسازی های کشور چین، ۲۲۴ کیلوگرم بر تن بوده است. در حالی که در سال ۲۰۱۷ این نرخ، ۱۷۸ کیلوگرم بر تن گزارش شده است.
ضمنا در کشورهای ژاپن، ترکیه و روسیه مصرف قراضه افزایش یافته است. میزان مصرف قراضه و رشد آن در کشورهای یاد شده به ترتیب ۳۶/۵ (۲/۱ درصد) و ۳۰/۱۴ (۰/۴درصد)، ۳۰/۹۶ (۲۵/۵ درصد) میلیون تن به ثبت رسیده است. میزان مصرف قراضه داخلی کشور ترکیه در سال گذشته ۹/۴۸ میلیون تن بوده است.
سهم قراضه فولاد در تولید فولاد خام کشور ترکیه،۸۰/۸ درصد بوده است. در حالی که میانگین نرخ دنیا، ۳۵/۹ درصد برآورد شده است. کشور چین در سال قبل ۲۹ درصد (معادل ۱۸۷/۷ میلیون تن) کل قراضه فولادی جهان را در فولادسازی های خویش به مصرف رسانده است.
استفاده وسیع از فرآیند ریخته گری مدام و فرآیند ریخته گری فولاد شبیه به محصول نهایی، رشد مصرف قراضه داخل کارگاهی را کمتر کرده است.
از طرف دیگر میزان افزایش تولید چدن مذاب نسبت به فولاد خام جهان کمتر بوده است.
میزان مصرف قراضه برای واحدهای ریخته گری قطعات چدن و فولاد، ۶۱/۲۵ درصد (۴۴/۶ میلیون تن) برآورد شده است.
امروزه فرآوری بهینه سازی قراضه در تولید فولادهای با کیفیت مطلوب اهمیت زیادی پیدا کرده است (استفاده از دستگاه شیریدر)
شایان ذکر است اخیرا در ایران نیز یک واحد شیریدر در شهرضا نصب و مورد بهره برداری قرار گرفته است. از طرف دیگر در شرکت گروه ملی صنعتی فولاد یک شریدر قدیمی مورد باز سازی قرار گرفته است.
در این مطالعه میزان مصرف قراضه در تولید قطعات ریخته گری فولاد و چدن(از جمله مالیبل) نیز محاسبه شده است. برای سال ۲۰۱۷ قراضه مصرفی در این رشته، ۷۲/۷ میلیون تن برای تولید۸۷/۵ میلیون تن قطعات ریخته گری فولاد و چدن(مالیبل) بوده است.
در سال یاد شده میزان قراضه فولادی خریداری شده،۴۴/۹ میلیون تن برآورد شده است. در جدول (۱۰) میزان مصرف قراضه در تولید قطعات ریخته گری فولاد و چدن طی سال های ۲۰۰۹-۲۰۱۷ مشاهده می گردد.
صادرات و واردات قراضه فولادی
تحولات پیش آمده در سال ۲۰۱۸ در صنایع فولاد جهان نسبت به سال ۲۰۱۷ منجر به تغییرات در تجارت قراضه و نوع قراضه مصرف شده است.
صادرات قراضه فولاد به سمت تایوان افزایش یافته و در مقابل به سمت ترکیه و چین در حد چشمگیری کاهش پیدا کرده است.
کشور کره جنوبی ۶/۳۹۳ میلیون تن۳/۵ درصد رشد) واردات قراضه فولادی بعد از کشور جمهوری ترکیه (۲۰/۶۶ میلیون تن) در رده دوم جهان قرار گرفته است.
ضمنا واردات قراضه کشور هند نیز با ۱۸ درصد رشد به۶/۳۳ میلیون تن رسیده است. کشور آلمان در سال ۲۰۱۸، ۸/۵۵ میلیون تن قراضه صادر کرده است. اسپانیا در سال پیشین ۳/۹ میلیون تن قراضه فولادی وارد کرده است.
واردات قراضه کشور تایوان با ۲۴/۳ درصد افزایش،۳/۶۲۹ میلیون تن بوده است.
میزان واردات قراضه ترکیه در سال گذشته با ۱/۵ درصد کاهش، ۲۰/۶۶ میلیون تن قراضه گزارش شده است. این کشور عنوان بزرگترین وارد کننده قراضه جهان برای سال ۲۰۱۸ نیز حفظ کرده است. میزان واردات قراضه کشور اندونزی با ۳۵/۲ درصد رشد،۲/۵۱ میلیون تن گزارش شده است. کشور ویتنام در سال قبل ۴/۸ میلیون تن قراضه وارد کرده است.
در شکل (۳) روند تولید فولاد، مصرف قراضه ویتنام و آنالیز واردات قراضه در سال ۲۰۱۸ دیده میشود. کشورهای کانادا و مکزیک نیز به ترتیب با ۶۴/۱+ و۴/۷+ درصد رشد، ۳/۴۷۱ و ۱/۹۱۳ میلیون تن قراضه فولادی واردات داشتند.
میزان واردات قراضه کشورهای آمریکا و بلاروس نیز به ترتیب۵/۰۳ و ۱/۳۹۷ میلیون تن اعلام شده است.
میزان واردات قراضه کشور چین با ۴۲/۳ درصد کاهش به ۱/۳۴۳ میلیون تن ثبت شده است. میزان واردات قراضه اتحادیه اروپا نیز با۲/۷ درصد کاهش به۲/۸۵ میلیون تن رسیده است. در جدول (۱۱) صادرکنندگان اصلی قراضه فولاد جهان در سال ۲۰۱۸ مشاهده می گردد.
در جدول (۱۲) نیز واردکنندگان اصلی قراضه فولاد دنیا در سال گذشته ارائه شده است.
صادرات قراضه کشور ژاپن با ۹/۸ درصد کاهش به۷/۴۰۵ میلیون تن رسیده است.
صادرات قراضه ژاپن به چین با ۴۱/۲ درصد رشد منفی۱/۰۶۵ میلیون تن کاهش پیدا کرده است.
کل صادرات قراضه کشور آمریکا نیز با ۱۵/۴ درصد رشد، ۱۷/۳۳۲ میلیون تن به ثبت رسیده است. جدول (۱۳) نشانگر روند صادرات قراضه کشور آمریکا در سال های اخیر می باشد.
میزان صادرات قراضه کشور آمریکا به تایوان با ۳۹ درصد افزایش، ۱/۹۲۷ میلیون تن اعلام شده است. صادرات قراضه کشور آمریکا به ترکیه با ۵/۵ درصد کاهش به ۴/۴۳۳ میلیون تن رسیده است.
با در نظر گرفتن صادرات قراضه کشور کانادا (۵/۱۰۷ میلیون تن با ۱۵/۸ درصد افزایش) کل صادرات قراضه ناحیه شمال آمریکا در سال ۲۰۱۸ بیش از ۲۲/۴۳۹ میلیون تن بوده است. همانند سال های گذشته کشور آمریکا عنوان بزرگترین صادرکننده قراضه فولاد جهان را حفظ کرده است.
میزان صادرات قراضه ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا در سال گذشته، به مناطق مختلف دنیا با رشد ۶/۷ درصد رشد به بالای ۲۱/۴۳۶ میلیون تن رسیده است.
ترکیه بیشترین خرید قراضه فولادی را به میزان ۱۱/۰۹۱ میلیون تن (با ۵/۷ درصد رشد منفی نسبت به سال ۲۰۱۷ ) از کشورهای عضو اتحادیه اروپا کرده است.
میزان صادرات قراضه ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا به کشور هند و مصر به ترتیب۱/۵۴۸ و ۱/۶۲۴ میلیون تن بوده است. نرخ تغییرات صادرات به کشورهای یاد شده به ترتیب با افزایش ۷۲/۲ و ۱۶/۸ درصد بوده است.
صادرات قراضه ناحیه اتحادیه اروپا به کشور پاکستان با ۱۸/۴ درصد رشد، ۱/۶۱۹ میلیون تن به ثبت رسیده است.
میزان واردات قراضه پاکستان در سال گذشته به ۴/۳۶۶ میلیون تن رسیده است. میزان صادرات قراضه کشور روسیه در سال ۲۰۱۸ با۴/۲ درصد رشد، ۵/۵۲۴ میلیون تن به ثبت رسیده است.
نکته جالب توجه این است که صادرکنندگان اصلی فولاد قراضه، آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ترتیب با ۱۲/۴۰۲ و۱۵/۵۸۶ میلیون تن، بیشترین صادرات خالص قراضه جهان داشته اند. در شکل (۴) میزان صادرات و واردات قراضه فولادی کشورهای پیشتاز جهان در سال ۲۰۱۸ دیده می شود.
تجارت داخلی قراضه فولاد اتحادیه اروپا ۲۹/۰۹ میلیون تن گزارش شده است. در شکل (۵) نیز روند تجارت قراضه فولادی جهان و سهم تجارت داخلی قراضه فولادی ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا به نمایش درآمده است.
نرخ های سال ۲۰۱۸ نشان می دهد که قیمت صادرات قراضه آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا نوسانات زیادی داشته است.
لذا قراضه فولاد به عنوان یک مواد اولیه صنایع فولاد در تجارت بین المللی نقش و اهمیت زیادی پیدا کرده است.
در اشکال (۶) و (۷) قیمت صادراتی قراضه آمریکا (فوب) و اتحادیه اروپا ( CFR) به ترکیه بر حسب دلار بر تن مشاهده می شود.
در شکل (۸) روند تغییر قیمت داخلی قراضه سنگین آمریکا از نظر می گذرد.
در شکل (۹) نیز روند تغییر قیمت قراضه فولادی در کشور آلمان بر حسب یورو بر تن نشان داده شده است.
در جداول (۱۴) تا (۲۱) نیز به ترتیب آنالیز صادرات قراضه فولادی کشورهای آمریکا، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ژاپن، کانادا، روسیه، استرالیا، هنگ کنگ و سنگاپور برای سال ۲۰۱۸ داده شده است.
شکل (۱۰) روند تولید فولاد، مصرف و واردات قراضه کشور چین را نشان می دهد.
نتیجه گیری
بررسی های انجام شده نشان می دهد که در طول ۱۱ سال گذشته میزان مصرف قراضه در صنایع فولاد جهان بین ۴۴۰ و ۶۷۵ میلیون تن بوده است.
در حالی که برای سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۷ در صنایع ریخته گری قطعات فولاد و چدن این نرخ به ترتیب ۶۹/۷ و ۷۲/۲ میلیون تن بوده است.
در سال گذشته در دنیا جهت تولید ۱۸۰۹ میلیون تن فولاد خام، ۱۹۸۰ میلیون تن مواد آهن دار از جمله ۶۷۵ میلیون تن قراضه فولادی به مصرف رسیده است.
در جهان بیشترین مصرف قراضه فولادی را کشور چین با ۱۸۷/۸ میلیون تن انجام داده است.
در صادرات فرا دریایی، کیفیت قراضه فولاد نقش اول را ایفا می کند. لذا استفاده از فن آوری فرآوری قراضه (مثل شیریدر) جهت بالا بردن کیفیت قراضه روز به روز بیشتر می شود.
حجم عظیم تجارت قراضه فولاد جهان در سال گذشته بیانگر آن است که به یک بازار مواد اولیه آزاد نیاز مبرا می باشد. کل حجم تجارت قراضه دنیا در سال قبل ۱۰۵/۴ میلیون تن برآورد شده است.
در سال ۲۰۱۸ قیمت صادراتی قراضه فولادی در نوسانات بوده است.
توسعه های بازار در سال ۲۰۱۸ نشانگر اهمیت قراضه به عنوان مواد اولیه مهم صنایع فولاد و ریخته گری قطعات فولاد و چدنی بوده است. ضمنا بکارگیری قراضه فولادی در صنایع تولید فولاد و ریخته گری قطعات منجر به مزایای زیست محیطی بالایی می شود.
تمیز و شریدر کردن قراضه فولادی و پیش گرم کردن آن قبل از ورود به کوره قوس الکتریکی منجر به کاهش مصرف انرژی و انتشار گازهای گل خانه ای ویژه می گردد.
در سال گذشته در کوره های قوس الکتریکی کشور آمریکا ۱/۹ میلیون تن آهن اسفنجی جایگزین قراضه فولادی شده است.
