چکیده
این گزارشی ترجمه و تلخیصی از گزارشی مؤسسه مکنزی با عنوان «صنعت خودرو در افقی ۲۰۳۰» است. هدف از این مطالعه بررسی دورنمای صنعت خودرو در افق ۲۰۳۰ میلادی در اثر تحولات چهارگانه فناوری محور شامل شیوههای متعدد سفرهای درون شهری، خودروهای خودران، تمام برقی سازی و سرویسی های تبادل داده در خودرو است.
یافته‌های این مطالعه نشان میدهد که بر پایه تحولات چهارگانه فناوری محور، منابع درآمدی خودرو متأثر از رانندگی با روشی های اشتراک گذاری سفر، سرویسی های تبادل داده، ارتقای فناوری و به کارگیری مدلهای نوین کسب و کار تا سال ۲۰۳۰ میلادی، حدود 1.5 تریلیون دلار یعنی معادل ۳۰ درصد افزایشی می‌یابد. از طرفی پیش بینی شده است از هر ۱۰ خودرو فروخته شده در سال ۲۰۳۰ میلادی، یک خودرو در قالب اشتراک گذاری سفر به فروشی میرسد. همچنین در صورت رفع موانع تکنولوژیکی و مسائل قانونی، تا ۱۵ درصد از خودروهای فروخته شده در سال ۲۰۳۰ به خودروهای تمام خودران اختصاصی خواهد یافت. دورنمای خودروسازی جهان حکایت از توسعه خودروهای برقی و تبدیل به خودروهای قابل رقابت و مناسب در بازار افق ۲۰۳۰ دارد. همچنین الزام به رقابت و همکاری با رقبا در حوزه‌های مختلف و تمرکز بازیگران جدید صنعت خودرو در بخش کوچکی از زنجیره ارزشی از ویژگیهای صنعت خودرو در افق ۲۰۳۰ است.
پیشنهاد می شود استراتژی صنعت خودروی ایران تحت رویکرد تمرکز بر عواملی همچون تغییرات بازار خودرو و ورود بازیگران جدید، تمرکز بر امور تحقیق و توسعه، طراحی مهندسی و توسعه سیستمهای نرم‌افزاری، تقویت صنایع مرتبط و تجهیز شبکه تأمین و تنوع‌بخشی خدمات پس از فروش در طول چرخه عمر محصولی، بازطراحی و تدوین شود.
مقدمه
امروزه، اقتصاد کشورها به دلیل توسعه و رشد بازارهای نوظهور، شتاب فناوریهای جدید، سیاست‌های پایدار و تداوم پذیر و تغییر اولویتهای مشتریان، دستخوش تحولات اساسی شده‌اند. ظهور مدلهای کسب و کار جدید موجب ایجاد تحولات انقلابی در صنایع مختلف شده است که صنعت خودرو هم از این قاعده مستثنا نیست. در صنعت خودروسازی و قطعه سازی چهار روند فناوری محور انقلابی شامل روشهای متنوع سفرهای درون شهری، خودروهای خودران، تمام برقی سازی و سرویسهای تبادل داده در خودرو در حال شکل گیری است.
اکثر بازیگران و متخصصان صنعت خودروسازی بر این اعتقادند که این چهار محور، شتاب دهنده و تقویت کننده یکدیگر بوده و هر یک از بازیگران این صنعت برای بقای خود ملزم به پذیرش این تحولات هستند. با وجود علم به تغییرات اساسی و روند پیش رو در صنعت خودرو، اما هنوز تصویر جامعی از شرایط این صنعت در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده در اثر این تحولات ترسیم نشده است. اگرچه عده‌ای از کارشناسان پیش بینی کرده اند که تحولات مذکور، موجب افول صنعت خودرو خواهد شد، اما پیش‌بینی مؤسسه مکنزی حاکی از این است که شتاب گیری رشد بازار حمل ونقل سفرهای درون شهری شخصی براساس این چهار روند، میتواند به عنوان منابع جدید تأمین درآمد محسوب شود.
در بخش اول این گزارش، انقلاب صنعت خودرو در افقی ۲۰۳۰ میلادی در قالب هشت دورنمای کلی مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش دوم باید های آینده نگری در صنعت خودروسازی ارائه شده است. بخش سوم به درس هایی برای صنعت خودروسازی ایران می پردازد و در انتها نیز نتیجه گیری و پیشنهادها ارائه شده است.
1. انقلاب صنعت خودرو در افق 2030 میلادی
هشت دورنمای کلیدی “انقلاب صنعت خودرو در سال ۲۰۳۰” در قالب چهار محور اصلی شامل تغییر روند بازار و منابع درآمدی جدید، تغییر در رفتار و عادتهای سفر، توسعه و نفوذ فناوریهای پیشرفته و رقابت‌ها و همکاری‌های نوین مورد بررسی قرار گرفته است. از طرفی، تأثیرات آنها در نوع تغییرات و چگونگی تأثیرگذاری روی خودروسازان و تأمین کنندگان سنتی (قدیمی)، پتانسیل بازیگران جدید، تنظیم کننده ها، مشتریان، بازارهای خودروی ملی و زنجیره ارزشی خودرو نیز در ادامه بررسی شده است.
الف) تغییر بازار و منابع درآمدی جدید
با وجود آنکه عده‌ای از کارشناسان معتقدند صنعت خودرو در حال افول است، اما با منابع درآمدی جدید، میتوان به رشد این صنعت شتاب داد؛ از جمله این منابع درآمدی جدید میتوان به روشهای اشتراک گذاری سفر و رشد و توسعه سرویسهای تبادل داده در خودرو اشاره کرد. با توجه به تغییر روند بازار و همچنین منابع درآمدی جدید در صنعت خودرو، دو دورنما در این بخش پیش بینی شده که در ادامه ارائه شده است:
دورنمای اول: رانندگی با روشهای اشتراک گذاری سفر، سرویس های تبادل داده در خودرو، ارتقای فناوری و استفاده از مدلهای نوین کسب و کار می توانند منابع درآمدی خودرو را تا ۳۰ درصد یعنی چیزی حدود ۱/۵ تریلیون دلار افزایش دهند.
همان گونه که در شکل ۱ نشان داده شده است در سال ۲۰۱۵ میلادی درآمد فروش خودرو 3.5 تریلیون دلار بوده است. پیش بینی می شود در سال ۲۰۳۰ میلادی درآمد حاصل از صنعت خودرو به 6.7 تریلیون دلار برسد؛ از این رشد درآمد، افزایش ۳۰ درصدی آن مربوط به منابع درآمدی جدید و نوظهور (برای مثال: توسعه خدمات مربوط به تبادل اطلاعات شامل اپلیکیشن‌ها، مکان یابی، بهروزرسانی نرم‌افزار برای اشتراک‌گذاری و سفارش اینترنتی خودرو، افزایش هزینه تعمیرات و نگهداری ناشی از برقی شدن خودرو و گسترش فناوری خودروهای خودران) به واسطه ورود بازیگران جدید در این صنعت خواهد بود. بر این اساس میزان رشد درآمد سالیانه کل صنعت خودرو با فرض دسترسی به فناوری مورد نظر و نبود موانع قانونی، از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰ میلادی، ۴/۴ درصد پیش بینی شده است. این در حالی است که از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ میلادی، میزان رشد سالیانه این بخش3.6 درصد بوده است
سیستمهای تبادل داده جدید در خودرو و فناوری خودروهای خودران در آینده، این امکان را به راننده و مسافران خودرو خواهد داد تا از خودرو به عنوان محل گذراندن زمان برای انجام فعالیتهای شخصی استفاده کنند که در این صورت زمینه استفاده از انواع رسانه‌های نوین و سرویسهای مربوط به آن فراهم میگردد. از طرفی، به دلیل سرعت فزاینده و رو به رشد ابداعات و نوآوری ها به خصوصی در سیستمهای پایه نرم افزاری، خودروها نیازمند بهروزرسانی خواهند بود. همه موارد اشاره شده میتواند به عنوان منابع جدید درآمدی در صنعت خودروسازی مطرح شود.
دورنمای دوم : با وجود تغییر رویکرد به سمت روشهای نوین اشتراک گذاری سفرهای درون شهری، به واسطه پیامدهای مثبت ناشی از رشد طبقه متوسط در جهان و تداوم رشد اقتصادی در کشورهای نوظهور به ویژه چین و هند، تغییر رشد سالیانه فروشی خودرو از 3.6 درصد در حال حاضر به ۲ درصد تا سال ۲۰۳۰ میلادی خواهد رسید.
رشد سالیانه فروشی خودرو بر پایه روشی سنتی (ادامه روند فعلی و عدم توسعه فناوری) از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰ میلادی بدون در نظر گرفتن بازیگران جدید این صنعت، مطابق شکل ۱ حدود ۲ درصد خواهد بود که در مقایسه با رشد سالیانه 3.6 درصدی طی دوره پنج ساله ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ میلادی، روند نزولی را خواهد داشت. از جمله دلایل این افت می توان به مواردی همچون شاخص های اقتصاد کلان و بالا رفتن میزان استفاده از روشهای نوین سفر مانند خودروهای با کاربری اشتراک گذاری سفر و سفارش اینترنتی خودرو اشاره کرد.
ب) تغییر در رفتار و عادت های سفر
دورنمای سوم: با توجه به اینکه رفتار و عادتهای مصرف کننده برای انجام سفرهای شهری در حالی تغییر است، پیش بینی می شود از هر ۱۰ خودروی فروخته شده در سال ۲۰۳۰ میلادی، یک خودروی اشتراک گذاری سفر به فروش برسد و متعاقب آن بازار خوبی برای این هدف ایجاد شود.
برای انجام یک سفر بهینه، استفاده از روشهای تلفیقی حمل ونقل توصیه می شود. از این رو مدل سنتی فروش خودرو به واسطه روش های متنوع و نوین سفر با توجه به تقاضاهای جدید، دستخوش تحولاتی بزرگ خواهد شد.
امروزه کاربران از خودروهایشان برای انجام همه اهدافشان استفاده می کنند و فرقی نمی کند که می خواهند تنها به محل کار بروند یا با خانواده به ساحل بروند. اما در آینده، همان گونه که در شکل ۲ نشان داده شده است این امکان وجود خواهد داشت که با انعطاف پذیری در انتخاب، بهترین روش سفر برای یک هدف مشخص، تعیین گردد و با این روش، خودروهای چندمنظوره تبدیل به چند خودروی تک منظوره گردند. شاهد این مدعا، روند فعلی کشور آمریکاست که به عنوان نمونه، تعداد افراد دارای گواهینامه بین سنین ۱۶ تا ۲۴ سال، از ۷۶ درصد سال ۲۰۰۰ میلادی به ۷۱ درصد در سال ۲۰۱۳ میلادی کاهش یافته، درحالی که افرادی که در طرح‌های خودروهای اشتراک گذاری شده در آمریکای شمالی و آلمان شرکت داشته اند در پنج سال اخیر بیش از ۳۰ درصد سالیانه رشد داشته اند. با ادامه این روند و استقبال کاربران به استفاده از وسایل نقلیه اشتراکی، پیش بینی می شود در سال ۲۰۳۰ از هر ۱۰ خودروی فروخته شده یک خودرو به صورت اشتراکی به فروشی برسد که در صورت ادامه روند حاضر این نسبت به یک خودرو از سه خودرو در سال ۲۰۵۰ میلادی خواهد رسید.
دورنمای چهارم : ساختار شهر به عنوان مناسب ترین معیار تقسیم بندی، تأثیر زیادی بر رفتار و عادتهای سفر دارد؛ از این رو در تحلیل صنعت خودرو و حمل ونقل، جایگزین دیدگاه ناحیه ای و کشوری در بازار خودرو خواهد شد.
نوع شهر در محدوده و سرعت تأثیرگذاری تحولات خودرویی، نقش مؤثری دارد. درک فرصتهای تجاری آینده، ضرورت نگاه ویژه به بازار حمل ونقل خودرویی را بیش از گذشته مورد تأکید قرار میدهد. از این رو در گام اول ضروری است، بازارها براساس ساختار شهر و بر پایه شاخص های تراکم جمعیت، توسعه و رونق اقتصادی تقسیم بندی شوند. مطابق شکل ۳- الف پیش بینی‌ها نشان می دهد سطح جمعیت در شهرهای با درآمد کم، بیشترین افزایش را تا سال ۲۰۳۰ میلادی خواهند داشت به گونه ای که از2.1 میلیارد به 2.8 میلیارد نفر خواهد رسید. از طرفی مطابق شکل ۳-ب، شهرهای با درآمد بالا و پرجمعیت، پایگاه خوبی برای نفوذ فناوری خودروهای خودران و سیستمهای انتقال قدرت الکتریکی هستند. از جمله دلایل این موضوع می توان به نسبت هزینه پایین فناوری به درآمد ساکنین و همچنین کنترل های نظارتی برای مقابله با آلایندگی های خودرویی اشاره کرد. از طرفی در کلانشهرهایی همچون شانگهای و لندن، خودروهای اشتراکی نیز به دلایلی همچون ترافیک سنگین، کمبود پارکینگ و ازدحام جمعیت، میتوانند دارای مزیت باشد که این امر خود می تواند به شکل گیری مدل های جدید کسب و کار منجر شود. حال آنکه در مناطق روستایی و حومه، مالکیت خودروی شخصی به صرفه تر خواهد بود. از این رو میتوان نتیجه گرفت که نوع شهر به عنوان شاخص کلیدی تأثیرگذار در عادتهای سفر و میزان فروش خودرو، به عنوان جایگزین دیدگاه منطقه‌ای قدیمی در بازار حمل ونقلی خودرویی مطرح شود.
ج) توسعه و نفوذ فناوری های پیشرفته
فناوری خودران و سیستم انتقال قدرت الکتریکی از جمله پتانسیل‌های بلندمدت بسیار قوی در صنعت خودروسازی و قطعه سازی به حساب می آیند؛ اگرچه افزایش نفوذ این فناوریها در افق ۲۰۳۰ وابسته به فائق آمدن بر دامنه گستردهای از موانع و مشکلات است.
دورنمای پنجم: در صورت رفع موانع تکنولوژیکی و مسائل قانونی و نظارتی، تا ۱۵ درصد از خودروهای فروخته شده در سال ۲۰۳۰ می تواند به خودروهای تمام خودران اختصاص داشته باشد. بعید است که خودروهای خودران تا قبل از سال ۲۰۲۰ میلادی به صورت تجاری تولید شوند. موانع نظارتی و قانونی یکی از چالش‌های اساسی این فناوری است. سیستمهای پیشرفته کمک راننده (ADAS) نقش بسیار کلیدی در آماده سازی مراجع نظارتی و قانونی داشته اند و از طرفی توانسته‌اند بر اعتماد و باورپذیری ایده کنترل رانندگی خودکار خودرو میان مصرف کنندگان و کمپانی‌ها بسیار مؤثر باشند. تجربه بازار سیستمهای پیشرفته کمک راننده نشان می دهد که در صورت حل چالش های اولیه ای همچون قیمت، شناخت و اعتماد مصرف کننده، مسائلی ایمنی و امنیتی، نفوذ این فناوری در صنعت خودرو و حمل ونقل سریع تر عملیاتی می شود. در صورت حل چالش های برشمرده شده و رشد سریع این فناوری، سهم فروش خودروهای سواری با درصد بالای قابلیت‌های خودرانی و تمام خودران به ترتیب در سال ۲۰۳۰ میلادی ۵۰ و ۱۵ درصد پیش بینی شده است.
دورنمای ششم: خودروهای برقی توانسته اند به خودروهای قابل رقابت و مناسب در بازار تبدیل شوند اگرچه سرعت پذیرش آن متناسب با سطح امکانات و ساختار شهر تغییر می کند. قوانین نظارتی سختگیرانه، کاهش قیمت باتری، اعطای مشوق‌هایی همچون معافیت مالیاتی، امتیازهای ویژه در رانندگی و استفاده از پارکینگ، افزایش دسترسی به ایستگاه‌های شارژ و افزایش پذیرش از طرف مصرف کننده‌ها، همگی می توانند به عنوان انگیزه و محرک قوی و تازه برای نفوذ مجموعه خودروهای برقی (هیبرید، هیبرید دو شاخه‌دار، باتری الکتریکی و پیل سوختی) در سال‌های پیش رو مطرح گردند. سرعت سازگاری این خودروها براساسی کششی مصرف کننده (تا حد زیادی وابسته به قیمت کل)و کنترل نظارتی و قانونی که با توجه به سطح نواحی و ساختار شهر تغییر میکند قابل تعیین است.
با توجه به شرایط فوق، پیش بینی می شود میزان فروش مجموعه خودروهای برقی در سال ۲۰۳۰ میلادی، سهم ۱۰ تا ۵۰ درصدی از فروش کل خودروها را به خود اختصاص دهد. از جمله مهمترین عوامل تأثیرگذار در شدت سازگاری و فراگیری مجموعه خودروهای برقی می توان به افزایش قوانین سختگیرانه آلاینده های خودرویی در شهرهای پرجمعیت و مشوق های تحریک کننده مشتریان (اعم از معافیتهای مالیاتی، امتیازات رانندگی و پارکینگ، تخفیف‌های قیمتی ویژه برای این نوع فناوری و …) اشاره کرد.
به واسطه رشد پیوسته فناوری باتری و با توجه به پتانسیل کاهش قیمت باتری به ۱۵۰ تا ۲۰۰ دلار به ازای هر کیلووات ساعت در دهه بعد، خودروهای برقی در مقایسه با خودروهای فعلی در زمینه قیمت مزیت رقابتی کسب خواهند کرد و از این طریق به عنوان با ارزشترین کاتالیست برای نفوذ مجموعه خودروهای برقی به بازار خودرو کمک کنند. البته نفوذ فروش مجموعه خودروهای برقی در شهرهای کوچک و مناطق روستایی که از سطح پایین تری از زیرساختهای شارژ برخوردارند آهسته تر است.
از طرفی پیشرفت‌هایی که در فناوری شارژ، آشنایی و اعتماد مصرف کنندگان به مجموعه خودروهای برقی ایجاد شده به میزان نفوذ بیشتر آن کمک خواهد کرد. البته این نکته بسیار حائز اهمیت است که بخش بزرگی از مجموعه خودروهای برقی را نوع برقی – هیبریدی تشکیل میدهد و این یعنی موتور احتراق داخلی در خودروها، همچنان تا سال ۲۰۳۰ میلادی از اهمیت و مقبولیت کافی برخوردار خواهند بود.
د) رقابت‌ها و همکاری‌های نوین
منابع درآمدی، زمانی رشد شتابنده خواهد داشت که مرزهای صنعت سنتی جابجا شود و به تبع آن قوانین بازی نیز تغییر کند.
دورنمای هفتم: چشم انداز روشهای نوین سفر درون شهری با پیچیدگی و تنوع زیاد، بازیگران فعلی صنعت خودروسازی را ملزم به همکاری و رقابت با رقبا، در چند حوزه خواهد کرد.
در دورنمای پیچیده صنعت خودروسازی با توجه به روشی های متنوع سفر، بازیگران فعلی این صنعت مجبور خواهند بود به طور همزمان در چند حوزه، رقابت و در عین حال همکاری داشته باشند. در دهه های اخیر صنعت خودروسازی با تحولات اساسی روبرو نبوده است، این در حالی است که بازارهای نوظهور همچون تلفن همراه چند تحول عمده را تجربه کرده‌اند. به عنوان نمونه در ۱۵ سال اخیر، تنها دو بازیگر جدید در بین ۱۵ خودروساز برتر وارد شده‌اند در حالی که در همین مدت، ۱۰ بازیگر جدید در صنعت تلفن همراه معرفی شده‌اند.
تغییر در مدلهای سفر با ورود بازیگران جدید در صنعت خودروسازی همراه خواهد بود، از این رو، خودروسازان قدیمی برای ماندن در صحنه رقابت، مبارزه در چند حوزه، غیرقابل اجتناب خواهد بود. همان گونه که در شکل ۴ نشان داده شده، ارائه دهندگان روشهای جدید سفر (zipcar، Didi Kuaili و …)، غولهای فناوری (اپل و گوگل) و خودروسازان نوظهور، به پیچیدگی دورنمای رقابتی صنعت خودرو خواهند افزود.
زمانی که سازندگان نوظهور در فروش خودروهای جدید مشارکت کنند، تأمین کنندگان (قطعه سازان) جدید هم نسبت بیشتری از این بازار و از ارزش کل خودرو را به خود اختصاص خواهند داد به گونه ای که تأمین کنندگان رده0.5 به سمت تهیه و تأمین زیر سیستمهای کامل تری از خودرو همت می گمارند. آنها حتی میخواهند با صرف هزینه بیشتر برای خدمات پس از فروش بهتر، جذب بیشتر و در نتیجه نقاط ارتباطی بیشتری با مشتری ایجاد کنند.
در چنین شرایطی بازیگران قدیمی صنعت خودروسازی، زیر فشار مداوم و مستمر کاهش قیمت‌ها و در عین حال افزایش کارآمدی و بازدهی، احساس خطر خواهند کرد و به احتمال زیاد این موضوع منجر به تغییرات اساسی در بازار در حال تکامل خودرو و به طور کل صنایع مرتبط با روش های سفر خواهد شد و حتی ممکن است به تثبیت و یا ایجاد شکل های جدیدی از همکاری در میان بازیگران فعلی این صنعت منجر گردد.
یکی دیگر از قابلیت هایی که به واسطه تغییر بازی در صنعت خودروسازی مطرح می شود، قابلیت نرم افزاری و کاربردهای در حال افزایش آن است. این قابلیت به عنوان یکی از مهمترین شاخص‌های متمایزکننده در صنعت خودروسازی در نظر گرفته می شود. کاربردهای نرم افزاری برای دامنه وسیعی از ویژگیها و سرویسها شامل سرویس های سفر، ایمنی پیشرفته، سرویسهای بر پایه موقعیت، نرم افزارهای درون خودرویی و تحلیل های از راه دور مورد استفاده قرار میگیرد. با رشد فناوری و کاهش هزینه‌ها استقبال مصرف کننده‌ها هم رو به افزایش خواهد بود. با توجه به شرایط پیش رو، خودروسازان چاره‌ای نخواهند داشت مگر اینکه با اشتراک در فضای جدید سفر، متناسب با رویکردهای مشتری و فناوریهای نوظهور، جایگاه خود را حفظ کنند.
دورنمای هشتم: بازیگران قدیمی صنعت خودروسازی روی کل پروسه تولید، تمرکز و توجه دارند در حالی که بازیگران جدید تنها در بخش کوچکی از زنجیره ارزش فعال هستند.
تازه واردین به صنعت خودرو تنها بخش‌های خاصی از زنجیره ارزش (نظیر طراحی، نوآوری محصول در قالب سختافزار و نرم افزار و خدمات) را که از نظر اقتصادی از جذابیت بیشتری برخوردار هستند، هدف قرار میدهند. انتظار می رود بازیگران جدید (شرکت های با فناوری و نقدینگی بالا( از دگرگونیهای کنونی سود برده و از رقبای خود پیشی گیرند.
2. بایدهای آیندهنگری در صنعت خودروسازی
مهمترین موضوعی که در ارتباط با آینده نگری در صنعت خودروسازی مطرح می شود طرح ریزی اولویتهای استراتژیک بازیگران صنعت خودروسازی برای مواجهه با شرایط جدید است.
با توجه به مواردی که در متن ارائه شد فعالان صنعت خودروسازی نمی توانند با قطعیت آینده این صنعت را پیش‌بینی کنند، اما تحولات غیرقابل اجتنابی در آینده صنعت خودرو رخ خواهد داد که نیاز است فعالان فعلی این صنعت، استراتژی های مناسب و کارآ برای مواجهه و تبدیل آن به فرصت، تدوین کنند. از این رو، اجرای روشی استراتژیک چهارگانه زیر ضروری به نظر می رسد:
الف) مقاوم سازی در برابر عدم قطعیت‌ها (عدم اطمینان ها)
موفقیت در سال ۲۰۳۰ نیازمند پیش بینی سریع تر روندهای بازار و طراحی مدلهای تجاری متناسب با روش های جدید سفر براساس ترجیحات مشتریان و شرایط اقتصادی، توسط بازیگران صنعت خودروسازی است. بدین منظور نیاز است یک تحلیل پویا از اولویت مشتری و همچنین آگاهی از نوع شهرها و ساختار آنها انجام شود
. همچنین نیاز است توجه ویژه ای به تغییرات جمعیتی و به طور مشخصی افزایش شهرنشینی و نوسانات اقتصادهای نوظهور انجام گیرد. همه موارد فوق به عنوان مواردی که پیش بینی فروش را مشکل می کند، مطرح هستند. طرح ریزی سناریوهای پیشرفته و چابک، نیازمند مدلهای تجاری جذاب با اندازه جدید است.
ب) مشارکتهای جدید
با توجه به روند تحول رقابتهای انفرادی (غیر مشارکتی) به مدل های رقابتی جدید، نیاز است همه تأمین کنندگان، خودروسازان و ارائه دهندگان خدمات پس از فروش با تغییر رویکرد به سمت مشارکت بیشتر در کارها سوق داده شوند. آنها نیازمند رسیدن به سود، با مشارکت در هزینه‌های فناوری خودروهای خودران، برقی و زیرساختهای ضروری هستند. این همکاری نیازمند حمایت دولتها در توسعه هماهنگی و سازماندهی برای روشهای جدید سفر اشتراکی است.
ج( سازگاری سازمانی
از آنجا که کل صنعت خودروسازی تحت تأثیر چهار محور کلیدی است، بازیگران این صنعت ملزم به سازگار سازی سازمانی با استفاده از امکانات همکاری داخلی هستند
. فرآیندهای داخلی به عنوان نرم افزار کلیدی قدرتمند برای مدلهای جدید تجاری و خلاقانه مطرح هستند. این امر مستلزم تصمیم گیری های استراتژیک در مورد نحوه اخذ تخصص لازم، براساس استخدام نیروهای داخلی یا برون‌سپاری به فروشندگان خارجی قابل انجام است.
د( تغییر رویکرد در ارزش گذاری
خودروسازان برای حفظ سهم خود از سود خودرو، نیاز به یافتن استراتژی های مناسب برای تمایز محصولات و خدماتشان دارند این بدین معنی است که ارزش گذاری از “ارائه دهنده سختافزار”به ارائه دهنده خدمات یکپارچه سفر تغییر می کند.
آینده صنعت خودرو اگرچه با چالش های جدیدی همراه خواهد بود، اما فرصتهای نوینی را هم ایجاد می کند. برای بهره مندی بهینه از تحولات پیش رو در این صنعت، بازیگران فعلی باید در تصمیم گیری های اساسی و استراتژیک خود از چهار محور کلیدی استفاده کنند. با بهره گیری از این روش نه تنها صنعت خودرو رو به حالت افول نمی رود؛ که در واقع لحظات درخشان ان هنوز در راه است.
3. درس هایی برای صنعت خودروسازی ایران
در مواجهه با تغییرات و در جهت همسو شدن با مسیر تکاملی صنعت خودرو، ضروری است موارد زیر در صنعت خودروسازی ایران مورد توجه قرار گیرند:
الف) کسب آمادگی به منظور همسو شدن با تغییرات بازار
بازار خودرو در آینده نزدیک با ظهور مدلهای جدید کسب و کار مانند خودروهای خودران و مجموعه خودروهای برقی، با تحولاتی جدی مواجه خواهد شد، لذا ضروری است خودروسازان اولویتهای مشتریان را به دقت تحلیل کرده و به تغییر ساختار جمعیتی و تأثیر آن بر چشم انداز فروش خودرو توجه کنند.
خودروسازان ایرانی می توانند از طریق انعقاد قراردادهای سرمایه گذاری مشترک با خودروسازان مطرح جهان (به شرط انتقال فناوریهای نوین)، خود را با این تغییرات همراه سازند و با دستیابی به تعمیق توانمندی‌های طراحی و تولیدی داخلی، تغییر پلتفرم را در برنامه های آتی خود لحاظ کنند.
ب( تقویت صنایع مرتبط و تجهیز شبکه تأمین به منظور حداقل سازی هزینه تدارک عوامل
توجه به صنایعی همچون باتریهای جدید و تجهیز آنها به دانش روز، میتواند دستاوردهای قابل توجهی در زمینه توانمندسازی خودروهای برقی در داخلی ایفا نماید. ضمن آنکه ساماندهی بخش قطعه سازی و بهروزرسانی استانداردهای حاکم در آن بخش، انگیزه بیشتری برای مشارکت طرفهای خارجی و بهره گیری از ظرفیتهای ساخت داخلی در فرآیند سرمایه گذاری مشترک به وجود می‌آورد.
ج( افزایش درجه انعطاف پذیری با تمرکز بر امور تحقیق و توسعه، طراحی مهندسی و توسعه
سیستمهای نرم افزاری
فعالان صنعت باید با هدف انتفاع از دگرگونی های نوین نسبت به انطباق سازمانی با این تحولات اقدام نموده و مواردی همچون بهروزرسانی سیستم نرم افزاری، جذب نیروهای متخصصی و به کارگیری مدلهای جدید تحقیق و توسعه را در دستور کار خود قرار دهند.
د( تنوع‌بخشی خدمات پس از فروش در طول چرخه عمر محصول
حفظ سهم بازار و بهره‌مندی از فرصتهای سودآور مستلزم تغییر جایگاه بنگاه از تأمین کننده سختافزار به ارائه دهنده خدمات یکپارچه مسافرت شهری است. خودروسازان باید همانند شرکتهای نرم افزاری، رضایتمندی مشتری در طول چرخه عمر محصول را تضمین کنند.
نتیجه گیری و پیشنهادها
با توجه به هشت دورنمای صنعت خودروسازی در افقی ۲۰۳۰، ضروری است بازیگران فعلی صنعت خودروسازی ایران به ایجاد زیرساخت و طراحی استراتژی های تصمیم گیری جدید برای ترسیم آینده صنعت خودروسازی با لحاظ عدم قطعیت ها، قدرت و نفوذ شرکا، اصلاح و تطبیقی سازمان بنگاهی و تغییر رویکرد ارزش گذاری در صنعت خودروسازی اهتمام ورزند. بنابراین لازم است استراتژی صنعت خودروی ایران با تمرکز بر عواملی همچون تغییرات بازار خودرو و ورود بازیگران جدید، تمرکز بر امور تحقیق و توسعه، طراحی مهندسی و توسعه سیستمهای نرم افزاری، تقویت صنایع مرتبط و تجهیز شبکه تأمین و تنوع بخشی خدمات پس از فروش در طول چرخه عمر محصول، تهیه و تدوین شود. همچنین پیشنهاد می شود خودروسازان داخلی با نگاهی آینده نگرانه در قالب دو برنامه کوتاه مدت و میان مدت، ابتدا در برنامه کوتاه مدت، با توجه به اینکه بستر نرم افزاری اولیه روشهای اشتراک سفر (همچون اسنپ و تپسی) در کشور فراهم شده است نسبت به طراحی سخت‌افزاری خودروهایی با رویکرد اشتراکی سفر و با کاربری ویژه همچون سرویسی های ایاب و ذهاب به محل کار، خرید، تفریح و… اهتمام ورزند. در گام دوم و در قالب برنامه میان مدت با همکاری شرکتهای نرم افزاری داخلی یا خارجی (در قالب همکاری مشترک)، زمینه ورود به عرصه جدید صنعت خودروسازی جهانی را فراهم کند.
