هندی ها به دنبال بهره برداری از معادن مس سایر کشورها

گزارشی درباره افزایش تقاضای مس در هند:

ژاپن با تأمین مالی معادن مس شیلی، سالانه 5/1 میلیون تن مس به دست می آورند

رشد زیر ساختارهای هند نمایان گر رشد مصرف مس در این کشور است. این گزارش، به عرضه و تقاضای فلز سرخ در هند پرداخته است.

ماهنامه پردازش: بر خلاف زغال سنگ حرارتی، سنگ آهن و هیدروکسید آلومینیوم که هند از نظر منابع آن ها بسیار غنی است، ذخایر سنگ تاکنون اثبات شده مس در هند محدود است یعنی حدود دو میلیون و 730 هزار تن از این فلز استراتژیک.

ذخایر اثبات شده سنگ های معدنی هند 207 میلیون و 770 هزار تن برآورد شده که از این میزان، تنها 31/1 درصد آن مس است. بر اساس استانداردهای یو ان اف سی ( UNFC)، هند منابع سنگ مس به میزان یک میلیارد و 304 میلیون تن را کشف کرده که میانگین فلز موجود در آن 72/0 درصد است و در انتظار تبدیل به ذخایر در طول یک دوره زمانی مشخص است.

سانتوش شارما (Santosh Sharma )، رئیس هیئت مدیره شرکت دولتی مس هندوستان ( Hendustan Copper Limited (HCL)) می گوید:(تجربه این صنعت نشان می دهد بین 70 تا 75 درصد آن چه به عنوان منابع یافت می شود در نهایت از طریق اکتشافات گسترده به ذخایر معدنی تبدیل می گردد. بنابراین، هم چنان که رو به جلو می رویم، حجم ذخایر معدنی ما می تواند در طول زمان افزایش یابد.)

یک مقام صنعتی نیز خاطر نشان می سازد که میانگین میزان مس در ذخایر هند 72/0 درصد است که حتی با تبدیل آن ها به منابع، استخراج آنها چندان مقرون به صرفه نیست.

تقاضای مس در هند سالانه 7 تا 8 درصد رشد می کند اما این کشور تنها دو درصد سهم ذخایر سنگ مس جهان را در اختیار دارد.

شارما می گوید استخراج سنگ آهن داخلی و تولید فلزات به صورت کنسانتره (ام آی سی) ( MIC) توسط ( HCL)، 5 درصد تقاضای ملی مواد معدنی را مرتفع می سازد. HCL که در نوامبر 1967 تأسیس شده و متعاقبا دارایی های معدنی و کارخانجات ذوب مس هند در گاتسیلا ( Gatsila) واقع در ایالت شرقی چارخند ( Jhakhand) را طبق برنامه ملی سازی سال 1972 اکتساب کرده که به لحاظ مواد معدنی بسیار غنی است، مالک انحصاری فعالیت های استخراج مس در این کشور است.

گروه های خصوصی تاکنون علاقه چندانی به اکتساب ذخایر سنگ مس در هند از خود نشان نداده اند. البته شرکت ودانتا ( Vedanta) بهره برداری یکی از معادن دارای بالاترین گرید در جهان یعنی معدن کونکولا ( Konkola) در زامبیا است که میزان مس آن 72/3 درصد است.

گروه صنایع هیندالکو ( Hindalco) که در زمینه تبدیل آلومینیوم به مس فعال است، مالک دو معدن مس در استرالیا است که دو سال پیش فروخته شدند. اکنون این شرکت می گوید که :« به دنبال بهره برداری از فرصت های کسب سهم در معادن مس آمریکا یا کانادا است. بر مبنای مالکیت سهام، ما سهمی متناسب در تولید معادن به دست خواهیم آورد.»

آرکی شارما، مدیر عامل فدراسیون صنایع معدنی هند می گوید: برنامه هیندالکو، یک روش اثبات شده در ژاپن است که در آن جا گروه های ذوب فلزات دسترسی به کنسانتره با کیفیت بالای مس را با روش تأمین مالی استراتژیک از طریق پیوند با شرکت های بزرگ معادن شیلی تضمین کرده اند.» این امر به ژاپن کمک کرده تا سالانه یک میلیون و 500 هزار تن مس پالایش شده تولید کند که 500 هزار تن آن به عنوان تولید مازاد قابل صادرات است.

شورای معادن هند می گوید سنگ مس در این کشور اساسا در ایالت های راجستان، مادیا پرادش و چارخند یافت می شود و ( HCL) از گذشته درگیر گسترش فعالیت های معدنی در این سه ایالت دارای ذخایر بزرگ سنگ معدنی البته با سرعتی پایین بوده است.

مدیریت ( HCL) بر این باور است که این شرکت با با تمرکز بر تولید ( MIC) به جای ایجاد ظرفیت ذوب، سود بیشتری حداقل طی چند سال آینده کسب خواهد کرد. دلیل این موضوع آن است که با تولید ظرفیت مازاد (MIC ) می تواند خریداران آماده را در دو کارخانه بزرگ ذوب فلزات در بخش خصوصی بیابد که کاملا وابسته به اصالت خارجی ( MIC) هستند.

هیندالکو مالک کارخانه ذوب مس باروچ ( Bharuch) در شهر بندری گجرات به ظرفیت 50 هزار سال است.

گروه ودانتا که در زمینه تبدیل مواد معدنی به فلزات فعال است، دارای یک کارخانه ذوب فلزات به ظرفیت 400 هزار تن در سال در شهر بندری تامیل نادو ( Tamil Nadu) واقع در بخش توتیکورین ( Toticorin) است.

HCL که مالک یک کارخانه ذوب محصولات تولیدی خود به ظرفیت 20 هزار تن در سال است، مالکیت کوره ذوب کالدو ( Kaldo) به ظرفیت 50 هزار تن در سال در باروچ را نیز در اختیار دارد که از فلزات قراضه، ضایعات و مس سیاه وارداتی برای تولید فلز مس استفاده می کند.

با توجه به کارآیی لجستیک هر سه کارخانه که وابسته به مواد خام وارداتی هستند، آنها در نزدیکی بنادر واقع شده اند. به دلیل وابستگی به مواد خام وارداتی، هیندالکو و ودانتا خریداران دست به نقد همه ( MIC) مازادی هستند که ( HCL) میتواند در آینده تولید کند. این یک ملاحظه مهم برای ( HCL) است تا برنامه بلند پروازانه توسعه معادن خود را دنبال کند. هند باید به خطر محدودیت های وضع شده توسط اندونزی و جمهوری کنگو بر صادرات کنسانتره مس نیز توجه کند. اندونزی بر صادرات کنسانتره مالیات نیز وضع کرده است.

اثرات اکتشاف ها

ذخایر بزرگ ترین و تنها شرکت تولید مس هند از معادن تا ذوب یعنی شرکت ( HCL)، 310 میلیون و 90 هزار تن است که در مالانخند ( Malanjkhand) در ایالت مادیا پرادش واقع شده است.

ذخایر ( HCL) در جارخند 184 میلیون و 530 هزار تن و در راجستان، 76 میلیون تن است. مجموع این ارقام 570 میلیون و 620 هزار تن با میانگین 02/1 درصد مس است.

برای مدتی طولانی، به اکتشاف سنگ مس به اندازه سایر مواد معدنی به ویژه زغال سنگ، سنگ آهن و هیدروکسید آلومینیوم اولویت داده نمی شد.

شارما می گوید:« اما با تبدیل ( HCL) به یک سازمان اکتشافی همه چیز تغییر کرد. ما همراه با شرکت دولتی اکتشاف معادن به یک برنامه اکتشاف بلند پروازانه رسیده ایم. امیدوار هستیم، با اجرای اکتشافات در عمق، بتوانیم یک هزار میلیون ذخایر اضافی را به مناطق فعلی تحت اجاره خود اضافه کنیم.»

یافتن ذخایر بیشتر یکی از دو چالش پیش روی ( HCL) است. این شرکت وظیفه خطیر افزایش تولید سنگ معدن از 20 میلیون و 200 هزار تن طی شش را سال از تولید چهار میلیون و 122 هزار تن در سال های 2019 و 2018 بر عهده گرفته که تولید ( MIC) را به 32 هزار و 439 تن خواهد رساند. پیشتر، شرکت یک برنامه ملایم تر رشد استخراج داشت.

شارما می گوید:« با ترکیب حمایت قوی دولت، ظرفیت ما برای افزایش بودجه تحت حمایت رتبه بندی اعتباری عالی و بازار تشنه داخلی برای ( MIC)، ما تصمیم گرفتیم هدفی بزرگ تر اما قابل حصول را دنبال کنیم.»

در راستای این هدف، این شرکت به بازگشایی معادن قبلا تعطیل شده راخا ( Rakha) و کندادی ( Kendadih) با ذخایر به ترتیب 47 میلیون و 190 هزار تن (96/0 درصد مس) و 18 میلیون 560 هزار تن (26/1 درصد میزان مس)، گسترش ظرفیت معادن در حال فعالیت با رفتن به اعماق بیشتر و «توسعه معادن زیر زمینی حتی پایین تر از سطح فعلی» در مالانخد اتکا کرده است.

گشایش یک معدن در هند یک فرآیند طولانی مدت است. یکی از مقامات فدراسیون صنایع معدنی هند می گوید :«پس از تضمین اجاره ذخایر، مستأجر موظف است گواهی نامه هایی از نهادهای دولتی در سطوح فدرال و ایالتی مانند محیط زیست، جنگلبانی و حیات وحش ارایه کند. علاوه بر این، اکتساب زمین همیشه چالش برانگیز است. مستأجر باید دولتی الیالتی ذیربط را نسبت به اسکان مناسب مردم به ویژه قبایل راضی کند. همه این موارد حداقل سه سال طول می کشند. توسعه معادن تنها می تواند پس از پشت سر گذاردن این فرآیند طاقت فرسا آغاز شود.»

به دلیل حمایت دولت، ( HCL) همه گواهی نامه های لازم را دریافت کرده و کار گسترش معادن خود را با قدرت کامل آغاز کرده است. به جای تلاش برای اینکه شرکت خودش همه کارها را انجام دهد، تصمیم به استخدام شرکت های مهندسی، پشتیبانی و عمرانی و هم چنین استفاده از یک گروه خارجی برای فعالیت بلند مدت معدن بانواس ( Banwas) در راجستان، کمک شایانی به پیشرفت ( HCL) کرده است.

ارزش به دست آمده از ضایعات

طی سال ها، ( HCL) حدود 110 میلیون تن مواد ضایعات جمع آوری کرده که یک خطر بالقوه زیست محیطی در محل معادن مختلف آن به شمار می روند. اکنون این شرکت در حال ارزش آفرینی از این مواد زائد است.

سال گذشته، این شرکت نخستین کارخانه بازیابی طلا، نقره و سیلیکا از 55 میلیون تن ضایعات را در بزرگ ترین مرکز ذخایر معدنی و سنگ های معدنی خود در مالانخند به بهره برداری رساند. در یک واحد بازیابی کامل با ظرفیت فرآوری تقریبا 3/3 میلیون ضایعات در سال، 9 کیلوگرم طلا و سه هزار و 600 تن نقره در روز تولید خواهد شد.

آیا می توان این نوع کارخانه های احیا شده را در راجستان و جارخند مستقر کرد؟ شارما می گوید :« ما پروژه ای را در مالانخند با هدف به پول تبدیل کردن انبوهی از ضایعات و کاهش حجم ضایعات انبار شده در کارخانه انجام داده ایم. مطمئنا ما کارخانه های فرآوری مشابهی را در دو مرکز دیگر بر اساس تجربه مالانخند ایجاد خواهیم کرد. من بر روی هدف تبدیل ( HCL) به یک گروه استخراج معادون و متالورژی عاری از ضایعات کار می کنم.» او در حال آماده کردن ( HCL) برای سود بردن از ضایعات مس برای بازیابی فلزات بر جا مانده از فعالیت ها و کسب ارزش از سنگ های معدنی انباشت شده از طریق تبدیل آن به مواد جاده سازی و خرده سنگ های مخصوص ریل های راه آهن است. شارما می گوید:«همه این ابتکارات به محصولات اصلی و فرعی شرکت می افزایند.»

تقاضای کنسانتره مس

سخنگوی اطاق بازرگانی هند می گوید:«مالکان کارخانه های ذوب فلزات هیندالکو و ودانتا زمانی خرسند خواهند شد که ( HCL) دارای مازاد معقول ( MIC) برای خرید آن ها باشد.» این دو کارخانه ذوب فلزات واقع در شهرهای بندری هند که بر مبنای مدل ژاپنی ساخته شده اند، از کنسانتره مس وارداتی استفاده می کنند و درآمد آن ها وابسته به هزینه های پردازش و پالایش ( TC/RC) که به صورت جهانی تعیین می شوند، کارآیی کارخانه های ذوب فلزات و ارزش افزوده در محصولات پایینی دستی هم چون مفتول سیمی است. «همواره ( HCL) فروشنده ( MCI) بوده و کارخانه ذوب داخلی میز خریداران علاقه مند به آن بوده اند.»

موجودی محدود داخلی کنسانتره مس تداخلی در تولید کارخانه های ذوب فلزات ایجاد نکرده است. در حقیقت، از دوره زمانی 2013/2012، تولید مس هند از 692 هزار تن به 839 هزار تن در دوره زمانی 2018-2017 افزایش یافته و تنها وقفه کوچکی در دوره زمانی 2014-2013 را تجربه کرد که تولید آن در این سال 646 هزار تن بود.

تولید صنعت در سال 2019-2018 تحت تأثیر 400 هزار تن تولید سالانه کارخانه ودانتا در توتیکورین ( Tuticorin) بود که در کل این دوره اول به دلیل تعمیر و نگهداری و دوم به دلیل دستور دولت محلی برای توقف فعالیت آن به دلیل اعتراضات و شکایات مردم بومی از اثرات زیست محیطی این کارخانه، تعطیل شده بود.

مصرف مس هندوستان از 478 هزار تن در دوره زمانی 2013-2012 هر ساله رشد کرده و به 665 هزار تن در دوره زمانی 2018-2017 رسید.

رقم مصرف داخلی مس در سال مختوم به مارس 2019 هنوز منتشر نشده اما مقامات صنعتی معتقدند که این رقم باید حدود 700 هزار تن باشد.

بازارهای مصرف نهایی

با پیش بینی این که، چنین رشدی متمرکز بر توسعه زیر ساختارهایی هم چون ساخت 100 شهر کوچک و توسعه سریع انرژی های تجدید پذیر به ویژه برق خورشیدی خواهد بود و تقاضای مس در هند به حدود یک میلیون و پانصد هزار تن تا سال 2026 خواهد رسید، ودانتا برنامه خود برای دو برابر کردن ظرفیت ذوب فلزات در توتیکورین را اعلام کرده است.

به گفته جی سی لادها ( JC Ladhha) مدیر عامل شرکت مس هیندالکو، برآورد سال 2026 شامل افزایش شدید تقاضای این مس با توجه به قول هند برای تولید خودروهای برقی با حجم بالای مس نیست.

لادها می گوید:«اگر این عدد را نیز اضافه کنیم، فکر می کنم تقاضای هند تا سال 2026 به دو میلیون و پانصد هزار تن برسد.» شارما نیز می گوید:«مصرف سرانه مس ما کمتر از 600 گرم نسبت به میانگین دو کیلو 700 گرم در جهان و 6 کیلوگرم در چین است. در شرایط فعلی، هدف روشن ما رسیدن به رقم سرانه یک کیلوگرم تا سال 2016 است.» مقامات ودانتا مطمئن هستند که در نهایت می توانند دادگاه و دولت را نسبت به این موضوع متقاعد کنند که فعالیت های آن ها دوست دار محیط زیست هستند.

پی رامنات ( P.Ramnath) مدیر عامل سابق ودانتا و مشاور ارشد فعلی این شرکت می گوید:«چالش اصلی تغییر برداشت عموم مردم نسبت به این موضوع است که این کارخانه، آلوده کننده ترین صنعت در این منطقه است و ما باید پل های ارتباطی با جامعه محلی ایجاد کنیم تا بتوانیم رضایت آنها برای فعالیت کارخانه را به دست آوریم.»