هر آنچه که باید در ارتباط با سبدگردانی بدانید
بازار سرمایه همواره با ریسک و نوسان همراه است و یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای کاهش ریسک در معاملات، تشکیل سبد سرمایه‌گذاری متنوع و پایش مستمر وضعیت سهام موجود در این سبد است که تحت عنوان سبدگردانی شناخته می‌شود.
به گزارش شرکت مشاور سرمایه‌گذاری معیار، بورس از جذاب‌ترین بازارهای سرمایه‌گذاری است که طی 10 سال گذشته بیشترین بازدهی را برای سرمایه‌گذاران خود داشته است که به دلایلی نظیر عدم ریسک‌پذیری، نبود تخصص و وقت کافی، بسیاری از سرمایه‌گذاران از این بازار به راحتی عبور می‌کنند.
به عبارت دیگر برای استفاده از سود موجود در بازار سهام، باید سبد مدیریت شود که این عمل نیازمند دانش، تجربه و زمان است.
سبدگردانی چیست؟
سبدگردانی فرآیندی است که طی آن فرد خبره در امر سرمایه‌گذاری بر اساس خصوصیات، سطح ریسک‌پذیری و سرمایه هر سرمایه‌گذار، سبدی از سهام را تشکیل می‌دهد و به صورت مستمر آن‌را نظارت و مدیریت می‌کند.
این خدمت اختصاصی مناسب برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی است که وقت کافی را برای پایش بازار سهام ندارند اما مایل هستند تا از سود موجود در بازار سرمایه بهره ببرند.
در سال 1392 سازمان بورس اوراق و بهادار کشور با ارائه مجوزهای رسمی برای شرکت‌های سبدگردان و مشاور سرمایه‌گذاری، گامی نوین را در مسیر قانونی کردن این خدمت برداشته است
در این فرآیند، شخص سرمایه‌گذار سرمایه خود را در اختیار تحلیل‌گران بازار سرمایه می‌گذارد تا با استفاده از تخصص آن‌ها از پورتفویی سودآور بهره ببرد.
آیا فرآیند سبدگردانی قانونی است؟
با توجه به پتانسیل موجود در بازار سرمایه، توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران به سوی این بازار جلب شده است و به گفته رئیس سازمان بورس، تاکنون بیش از 57 میلیون کد سهامداری صادر شده است.
در سال‌های گذشته عده‌ای بدون عقد قرارداد و با دریافت سرمایه دیگران اقدام به خرید و فروش سهم برای سرمایه‌گذاران می‌کردنند که این موضوع باعث ایجاد اختلافات و کلاهبرداری‌های فراوان شده است.
در سال 1392، سازمان بورس اوراق و بهادار کشور با ارائه مجوزهای رسمی برای شرکت‌های فعال در زمینه مشاوره سرمایه‌گذاری، گامی نوین را در مسیر قانونی کردن این خدمت برداشته است و در حال حاضر نزدیک به 50 شرکت سبدگردان فعال در کشور، آماده عقد قرارداد و ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران هستند.
قرارداد شامل چه مواردی می‌شود؟
در سبدگردانی رسمی که توسط مجموعه‌های تحت نظارت سازمان بورس انجام می‌شود، قراردادی در سه نسخه بین شخص سرمایه‌گذار و شرکت مذکور به امضا می‌رسد که یک نسخه از آن برای سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال می‌شود تا نظارتی جامع بر این فرآیند انجام شود.
این قرارداد براساس ویژگی‌های مورد توافق طرفین نظیر مدت قرارداد، کارمزد سبدگردانی و سطح ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار منعقد می‌شود.
قرارداد منعقد شده باید به تائید سازمان بورس برسد
قرارداد امضا شده بین طرفین جهت بررسی به سازمان بورس ارسال می‌شود و در صورت تائید سازمان، کدی تحت عنوان PRX صادر می‌شود و شرکت سبدگردان به عنوان معامله‌گر و شخص سرمایه‌گذار به عنوان نظاره‌گر به آن دسترسی دارند.
کارمزد سبدگردانی شامل دو بخش ثابت و متغیر می‌شود
کد PRX سبدگردانی به نام شخص سرمایه‌گذار صادر شده و تمامی سهام خریداری شده به نام وی است و در صورت فسخ یا اتمام قرارداد، سهام موجود در کد PRX به کد شخصی وی منتقل می‌شود.
ارزیابی سطح ریسک‌پذیری مهم‌ترین بخش سبدگردانی است
بزرگترین مزیت این خدمت علاوه‌بر کسب سود از بازار سرمایه، استفاده از دانش و تجربه افراد متخصص است که به نوعی تصمین‌کننده عملکردی قابل قبول در این بازار است؛ یعنی در این خدمت تمامی تصمیمات بر پایه دقت و مطالعه و بررسی گزارشات مالی شرکت‌ها صورت می‌گیرد.
همچنین شرکت‌های سبدگردان ملزم به ارائه پرسش‌نامه ارزیابی ریسک هستند تا معامله‌گر هر سبد متناسب با سطح ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار اقدام به خرید و فروش و مدیریت پورتفو کند.
این نوع خدمت مالی چه‌قدر سودده هستند؟
نکته مهم در ارتباط با سود فرآیند سبدگردانی در این است که امکان تعیین و تضمین سود وجود ندارد و تضمین هرگونه سودی برابر با اساسنامه سازمان بورس و اوراق بهادار تخلف و قابل پیگیری است.
با این حال شرکت‌های سبدگردان در تلاش هستند تا سودی بالاتر از بانک و بازارهای موازی نظیر طلا و ارز را به شخص سرمایه‌گذار ارائه کنند تا از این طریق اقدام به جذب سرمایه بیشتری کنند.
گفتنی است با توجه به تخصصی بودن این نوع سرمایه‌گذاری می‌توان انتظار سودی بالاتر از رشد شاخص بورس را داشت.
حداقل سرمایه لازم برای آغاز این فرآیند چه میزان است؟
شرکت‌های سبدگردان به دلیل سیاست‌گذاری و تصمیمات مدیریتی، در اجرای قوانین حداقل سرمایه مورد نیاز برای سبدگردانی متفاوت هستند.
برخی از آن‌ها هیچ قانونی برای میزان سرمایه مشتریان در نظر نگرفته‌اند و در مقابل شرکت‌هایی هستند که در راستای تصمیمات شرکتی، حداقل سرمایه‌ای را برای ورود مشتریان خود تعیین کرده‌اند.
به بیان دیگر شخص سرمایه‌گذار متناسب با میزان بودجه خود می‌تواند یک شرکت مشاور سرمایه‌گذاری مجرب را انتخاب کند.
در سبدگردانی دو نوع کارمزد وجود دارد
قرارداد سبدگردانی شامل کارمزدهایی است که براساس مصوبات و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین شده است.
این کارمزد شامل دو بخش ثابت و متغیر می‌شود که کارمزد ثابت شامل هزینه انجام معاملات است و به صورت درصدی از سرمایه تعیین می‌شود.
هزینه دیگر، کارمزد متغیر یا کارمزد مبتنی بر عملکرد است که به صورت توافقی و در اول قرارداد تعیین می‌شود.
در واقع این کارمزد براساس بازدهی سبدگردانی و سود سرمایه‌گذار مشخص می‌شود و به‌صورت توافقی تعیین می‌شود.
مجوزهای سبدگردانی
همان‌طور که پیشتر گفته شد، سازمان بورس به دلیل کلاهبرداری‌های صورت گرفته در زمینه سبدگردانی اقدام به اهدای مجوز سبدگردانی به شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و سبدگردان کرده است که در نتیجه آن هرگونه تخلف در این زمینه به حداقل خود رسیده است.
توصیه ما به سرمایه‌گذاران این است تا با بررسی سابقه و مجوزهای شرکت سبدگردان اقدام به عقد قرارداد کنند تا با خیالی آسوده بتوانند مدت یک‌ساله قرارداد را به سلامت به انتها برسانند.
مزایای سبدگردانی در یک نگاه:
- سرمایه‌گذاری بدون اختصاص وقت به معاملات
یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های سبدگردانی این است شخص سرمایه‌گذار دیگر نیازی به رصد کردن لحظه‌ای بازار سهام ندارد و کارشناس‌های حرفه‌ای برایتان خرید و فروش می‌کنند. - کاهش ریسک تا حد امکان
از آن‌جا که مدیریت پورتفو توسط تحلیل‌گران ماهرا صورت می‌گیرد، ریسک معامله تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می‌کند. - کسب سود ویژه
شرکت‌های سبدگردان نظیر شرکت مشاور سرمایه‌گذاری معیار، مشتری‌های خود را به دید شریک می‌بیند، لذا درآمد خود را در سودآوری برای سرمایه‌گذارها می‌بیند. از این‌رو می‌توان انتظار سود قابل توجهی را در طول دوره سبدگردانی داشت.
